Znaczenie Internetu w doradztwie zawodowym – artykuł

Znaczenie Internetu w doradztwie zawodowym dla młodzieży – artykuł podsumowujący

 

Żyjemy w czasach, w których informacja i rozwój technologii teleinformatycznych stają się głównymi determinantami rozwoju gospodarczego, a zgromadzona wiedza i szybkość jej wykorzystywania decydują o pozycji społeczeństwa w „globalnej wiosce informacyjnej”.

Znaczenie Internetu w doradztwie zawodowym dla młodzieży

Obecnie skutki rewolucji teleinformatycznej zmieniają codzienne życie ludzi i funkcjonowanie całych społeczeństw w niespotykanym w historii cywilizacji tempie. Marshall McLuhan, kanadyjski filozof i teoretyk komunikacji napisał: „Nowe media nie są pomostem między człowiekiem a naturą; są naturą”. Przytoczone twierdzenie McLuhana można odnieść do oblicza świata, w którym funkcjonujemy, aby zrozumieć, że technologie informatyczne stały się integralną częścią naszego życia. Są naturalne dla epoki społeczeństwa informacyjnego i musimy z nimi żyć oraz wykorzystywać ich potencjał. Dlatego też informatyzacja nie może być pojmowana tylko i wyłącznie jako synonim unowocześniania kraju, ale jako proces konieczny i naturalny na obecnym etapie rozwoju cywilizacyjnego[i]

Społeczeństwo informacyjne buduje przyjazne środowisko dla wszechstronnego rozwoju. Elektroniczna wymiana danych, rozmaite technologie komputerowe stosowane   w projektowaniu, wytwarzaniu i dystrybucji stwarzają możliwości daleko idących udoskonaleń we wszystkich dziedzinach gospodarki. Te właśnie perspektywy są interesujące pod kątem usprawniania i zwiększania efektywności procesów doradztwa zawodowego  w społeczeństwie informacyjnym. W dzisiejszych czasach dostęp do informacji, właściwe wybory i dynamika działania są decydującymi warunkami powodzenia w karierze zawodowej. Coraz częściej i szerzej wykorzystywany jest potencjał nowoczesnych mediów, wtłoczonych we wszelkie dziedziny życia. Internet jako medium – które zintegrowało przekaz wiadomości tekstowych, audio i wideo – stanowi dobre podłoże pod cyfrową platformę doradztwa. Plastyczność technologii komputerowych oraz globalny charakter Internetu są niewątpliwie zaletami, jeśli patrzeć na możliwość jego wykorzystywania w procesach związanych z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.

Internet jest jednym z największych wynalazków końca dwudziestego stulecia. W bardzo krótkim czasie rozprzestrzenił się na całym świecie i objął swoim zasięgiem niemal wszystkie sfery naszego życia. Dzięki niemu jesteśmy zawsze „na bieżąco” i mamy dostęp do najświeższych wiadomości z zakresu edukacji, polityki czy kultury.

Utylitarny charakter Internetu oraz istotność procesów orientacji zawodowej i poradnictwa zawodowego w życiu każdego młodego człowieka skłoniły mnie do napisania pracy magisterskiej pt.: Znaczenie Internetu w doradztwie zawodowym dla młodzieży [ii].

Badania ankietowe w ramach niniejszej pracy przeprowadzano między styczniem a majem 2009 roku w Zespole Szkół Zawodowych im. Józefa Lompy oraz w Zespole Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących im. M. Kopernika w Oleśnie (woj. opolskie).

W badaniach uczestniczyła młodzież ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych z techników o profilach elektronicznym, mechanicznym, handlowym i hotelarskim. Łącznie przebadano 73 osoby, wśród których było: 31 kobiet i 42 mężczyzn.

Moim zdaniem była to grupa najbardziej reprezentatywna dla podjętego tematu. To właśnie na młodość i okres dojrzewania przypada podejmowanie decyzji dotyczących przyszłości, w tym też czasie rozbudzają się pasje i zainteresowania dorastającego człowieka. Biorąc pod uwagę widoczny rozwój rynku usług technologii informatycznych nie można pomijać edukacji i pracy, które mają istotne znaczenie dla konkurencyjności narodowej gospodarki. Obecnie Internet wspiera prawie każdą dziedzinę życia, zasadnym jest także wspieranie poprzez niego młodzieży decydującej o własnej edukacji lub przyszłej pracy.

Przedmiotem rozważań pracy magisterskiej były zagadnienia dotyczące znaczenia Internetu w życiu młodzieży stojącej przed wyborem dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Na podstawie zebranych informacji oraz opinii 73 (100%) badanych ustalono znaczenie Internetu dla procesów doradztwa zawodowego wykorzystującego nowoczesne technologie.

Głównym celem podjętych badań ankietowych było określenie w jaki sposób wykorzystać Internet w doradztwie zawodowym dla młodzieży. Na podstawie analizy odpowiedzi uzyskano opinie i poglądy na temat przyszłych planów edukacyjno-zawodowych młodzieży i stopnia jej zdecydowania, co do kierunku kształcenia lub pracy zawodowej. Ponadto zbadano popularność usług doradców zawodowych wśród młodych osób oraz wskazano wykorzystywane przez nich źródła informacji o edukacji i pracy. Określono, jakie media i ich usługi są najczęściej wykorzystywane przez młodzież do poszukiwania informacji przydatnych w kreowaniu kariery. W pracy magisterskiej zaprezentowano również poglądy uczniów na temat wykorzystania Internetu w celu udzielenia profesjonalnej pomocy młodzieży dokonującej wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Dane z badań pozwoliły na sformułowanie wniosków dotyczących wykorzystania Internetu w doradztwie zawodowym dla młodzieży.

Generalnie, edukacja ma duże znaczenie dla badanych, co jest niewątpliwie dobrym znakiem,  jednak odsetek niezdecydowanej  młodzieży (co do kierunku kształcenia lub pracy zawodowej) kończącej edukację w szkole ponadgimnazjalnej jest zbyt wysoki – wynosi 11% (8 z 73 osób). Fakt, iż 11% badanych nie potrafi określić swoich przyszłych planów edukacyjno-zawodowych w momencie kończenia edukacji szczebla średniego, może być niepokojący. Może to świadczyć o niewystarczającym przygotowaniu do planowania  i podejmowania decyzji mających wpływ na dalsze życie i związaną z nim karierę. Konieczne może się okazać umożliwienie lub zwiększenie częstotliwości kontaktów młodzieży z doradcami zawodowymi.

Z przeprowadzonych badań wynika, iż ponad połowa ankietowanych uczniów szkół średnich (40 z 73 uczniów) nie korzysta z usług doradców zawodowych, z tego powodu nie uzyskuje profesjonalnej pomocy dotyczącej dalszej ścieżki rozwoju zawodowego. Według respondentów doradca zawodowy nie jest osobą, u której szuka się wsparcia odnośnie wyboru przyszłej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Rolę pomocników młodego człowieka pełnią najczęściej rodzina i znajomi.

Dane z badań ujawniają także, że usługi doradców zawodowych i innych specjalistów nie zaspokajają w wystarczającym stopniu potrzeb młodzieży. Jest to prawdopodobnie spowodowane ograniczoną możliwością osobistych kontaktów z doradcami zawodowymi  i dość niską popularnością ich usług. Taki stan rzeczy może wynikać ze zbyt małej liczby zatrudnionych doradców zawodowych w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych lub braku zaufania do specjalistów. Choć korzenie doradztwa zawodowego w Polsce sięgają kilkadziesiąt lat wstecz nie jest ono dostatecznie „wypromowane” w społeczeństwie. Wyniki badań doskonale obrazują ten stan.

Jednoznacznie potwierdziły się założenia, że Internet jest ważnym narzędziem stanowiącym źródło pozyskiwania informacji potrzebnych do podjęcia kolejnych działań związanych z edukacją lub pracą. Komunikacyjne usługi Internetu są wykorzystywane przez młodzież do poszukiwania i gromadzenia wiedzy potrzebnej do podejmowania ważnych dla niej decyzji. Źródłami informacji, które według opinii ankietowanych nie pomogły im  w wyborze dalszej drogi życiowej, są podstawowe mass media np. prasa, radio, telewizja, specjaliści (psycholog, doradca zawodowy, pedagog szkolny), a także pracodawcy i firmy. Najbardziej pomocnym źródłem informacji w wyborze dalszej ścieżki kariery okazał się Internet.

Narzucającym się wnioskiem, który można sformułować na podstawie przeprowadzonych badań, jak i zaleceniem jest wykorzystanie Internetu w celu propagowania doradztwa zawodowego i jego usług dla młodzieży, właśnie tym kanałem komunikacji. Potwierdzają to przekonania respondentów, którzy uznali, że istnieje potrzeba zbudowania profesjonalnej strony internetowej, gwarantującej – oprócz możliwości zapoznania się z informacjami o szkołach, studiach, zawodach, rynku pracy – możliwość kontaktu ze specjalistami np. doradcą zawodowym, psychologiem, nauczycielem.

Chęć skorzystania ze zdalnej formy pomocy specjalistów została zadeklarowana przez znaczną część badanych. Motywami korzystania z takiej pomocy okazują się: problemy  z podjęciem decyzji; dogodna forma kontaktu oraz wiedza fachowa, z której można skorzystać nie wychodząc z domu.

Konkludując, wyniki badań przeprowadzonych wśród młodzieży ponadgimnazjalnej dowiodły, że wykorzystanie Internetu w doradztwie zawodowym zwiększy jej zainteresowanie tematyką doradztwa, planowania kariery, a także zachęci ją do korzystania ze zdalnej formy pomocy.

Sebastian Błaszczykiewicz


[i] Marciński W., Informacja o działaniach Ministra Nauki i Informatyzacji, Ministerstwo Nauki
i Informatyzacji, 2005

[ii] Znaczenie Internetu w doradztwie zawodowym dla młodzieży. Praca magisterska z zakresu poradnictwa zawodowego napisana przez autora niniejszego artykułu w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie w roku akademickim 2008/2009. Opiekun naukowy: Bernd-Joachim Ertelt.